大学注音、大学拼音版 - 强烈推荐的朱熹顺序

dàxué 大学 dàxué zhī dào zài míng míng dézài qīn mín 大学之道,在明明德,在亲民 zài zhǐ yúzhì shàn 。zhī zhǐ ér hòu yǒu dìng ,在止于至善。知止而后有定,dìng ér hòu néng jìng ,jìng ér hòu néng ān , ,定而后能静,静而后能安,ānér hòu néng lǜ ,lǜ ér hòu néng dé。wù yǒu běn 安而后能虑,虑而后能得。物有本mò,shì yǒu zhōng shǐ ,zhī suǒ xiān hòu ,zé jìn 末,事有终始,知所先后,则近dào yǐ 。 道矣。 gǔ zhī yù míng míng dé yútiān xià zhě ,xiān 古之欲明明德于天下者,先 zhìqíguó,yù zhìqíguó zhě ,xiān qí qí jiā 治其国,欲治其国者,先齐其家;yùqí qí jiā zhě ,xiān xiū qíshēn ;yù xiū qí ;欲齐其家者,先修其身;欲修其 shēn zhě ,xiān zhèng qíxīn ;yùzhèng qíxīn zhě ?身者,先正其心;欲正其心者 ,xiān chéng qíyì;yù chéng qíyì zhě ,xiān zhì ,先诚其意;欲诚其意者,先致qí zhī ,zhìzhī zài géwù。wùgéér hòu zhī zhì 其知,致知在格物。物格而后知至,zhī zhì ér hòu yì chéng ,yì chéng ér hòu xīn ,知至而后意诚,意诚而后心zhèng ,xīn zhèng ér hòu shēn xiū ,shēn xiū ér 正,心正而后身修,身修而hòu jiā qí ,jiā qí ér hòu guó zhì,guó zhì ér 后家齐,家齐而后国治,国治而hòu tiān xià píng 。zì tiān zǐ yǐ zhì yúshù rén 后天下平。自天子以至于庶人,yī shì jiē yǐ xiū shēn wéi běn 。qíběn luàn ,壹是皆以修身为本。其本乱ér mò zhì zhě ,fǒu yǐ 。qísuǒhòu zhě báo ,ér 而末治者,否矣。其所厚者薄,而 qísuǒ báo zhě hòu ,wèi zhī yǒu yě 。cǐ wèi zhī 其所薄者厚,未之有也。 kāng gào yuē :“kè míng dé 。”dà jiáyuē :“gù shì 康诰曰:“克明德。”大甲曰:“顾諟tiān zhī míng mìng 。”dì diǎn yuē :“kè míng ?天之明命。”帝典曰:“克明 jùn dé。”jiē zì míng yě 。 峻德。”皆自明也。 tàng zhī pán míng 汤之盘铭 yuē :“gǒu rìxīn ,rì rìxīn ,yòu rìxīn 。”kāng 曰:“苟日新,日日新,又日新。” 康gào yuē :“zuòxīn mín 。”shī yún :“zhōu suī 诰曰:“作新民。”诗云:“ 周虽 jiù bāng ,qímìng wéi xīn 。”s hìgùjūn zǐ wú 旧邦,其命维新。”是故君子无suǒ bùyòng qíjí。 所不用其极。 shī yún :“bāng jī qiān lǐ 诗云:“ 邦畿千里 ,wéi mín suǒ zhǐ 。”shī yún :“mín mán huáng ,唯民所止。”诗云:“缗蛮黄 niǎo ,zhǐ yúqiū yú 。”zǐ yuē :“yúzhǐ zhī qí ?鸟,止于丘隅。”子曰:“于止知其suǒ zhǐ ,kě yǐ rén ér bùrú niǎo hū ?”shī yún 所止,可以人而不如鸟乎?”诗云:“mù mù wén wáng ,yú jī xī jìng zhǐ 。”wéi rén :“穆穆文王,于缉熙敬止。”为人jūn zhǐ yúrén ,wéi rén chén zhǐ yújìng ,wéi 君止于仁,为人臣止于敬,为rén zǐ zhǐ yúxiào ,wéi rén fùzhǐ yúcí,yǔ guó 人子止于孝,为人父止于慈,与国 rén jiāo zhǐ yú xìn 。 人交止于信。 shī yún :“shàn bǐ qí ào ,lù zhúyī yī 诗云:“ 赡彼淇澳,菉竹猗猗 ,yǒu fěi jūn zǐ ,rúqiē rú cuō ,rúzhuórúmó ,有斐君子,如切如磋,如琢如磨,sè xī xiàn xī ,hè xī xuān xī ,yǒu fěi jūn zǐ ,瑟兮僩兮,赫兮喧兮,有斐君子,zhōng bù kě xuān xī 。”rú qiē rú cuō zhě ,dào ,终不可煊兮。”如切如磋者,道xué yě ;rúzhuórúmózhě ,zì xiū yě ;sè xī xiàn 学也;如琢如磨者,自修也;瑟兮僩 xī zhě ,xún lì yě ;hè xī xuān xī zhě ,wēi yí yě 兮者,恂溧也;赫兮喧兮者,威仪也 ;yǒu fěi jūn zǐ ,zhōng bù kě xuān xī zhě ,dào ;有斐君子,终不可諠兮者,道shèng dé zhì shàn ,mín zhī bù néng wàng yě 。 盛德至善,民之不能忘也。shī yún :“yú xì!qián wáng bùwàng 。”jūn 诗云:“于戏!前王不忘。”君 zǐ xián qíxián ér qīn qí qīn ,xiǎo rén lè qí 子贤其贤而亲其亲,小人乐其lèér lìqílì,cǐ yǐ mòshìbùwàng yě 。 乐而利其利,此以没世不忘也。 zǐyuē:“tīng sòng ,wú 子曰:“听讼,吾 yóu rén yě,bì yě shǐwúsòng hū!”wúqíng zhě 犹人也,必也使无讼乎!”无情者bù dé jìn qící,dàwèi mín zhì,cǐ wèi zhīběn 不得尽其辞,大畏民志,此谓知本。 。 所谓致知在格物者,言欲致吾之知,在即物而穷其理也(2)。盖人心之灵莫不有知,而天下之物莫不有理,惟于理有未穷(5),故其知有不尽也。是以《大学》始教,必始学者即凡天下之物,莫不 因其已知之理而益穷之(4),以求至乎其极。至于用力之久,而一旦豁然贯通焉,则众物之里精粗无不到,而吾心之全体大用无不明矣。此谓物格,此谓知之至也。 (这一章的原文只有“此谓知本。此谓知之至也”两句。朱熹认为,”此谓知本”一句是上一章的衍文,”此谓知之至也”一句前面又缺了一段文字。所以,朱熹根据上下文关系补充了一段文字,这里所选的,就是朱熹补充的 文字。) suǒ wèi chéng qíyì zhě ,wú zì qī yě 。rúè 所谓诚其意者,毋自欺也。如恶 wù chòu ,rúhǎo hào sè ,cǐ zhī wèi zì qiān 。gù 恶臭,如好好色,此之谓自谦。故 jūn zǐ bì shèn qídú yě 。xiǎo rén xián jū wéi 君子必慎其独也。小人闲居为 bùshàn ,wúsuǒ bùzhì,jiàn jūn zǐ ér hòu yàn 不善,无所不至,见君子而后厌rán ,yǎn qí bùshàn ,ér zhù qíshàn 。rén zhī 然,掩其不善,而著其善。人之shìjǐ ,rújiàn qífèi gān rán ,zé hé yì yǐ 。 视己,如见其肺肝然,则何益矣。cǐ wèi chéng yú zhōng xíng yúwài 。gùjūn zǐ 此谓诚于中形于外。故君子 bì shèn qídú yě 。zēng zǐ yuē :“shí mù suǒ shì 必慎其独也。曾子曰:“十目所视,shí shǒu suǒ zhǐ ,qíyán hū !”fù rùn wū ,dé ,十手所指,其严乎!”富润屋,德 rùn shēn ,xīn guǎng tǐ pán ,gùjūn zǐ bì chéng 润身,心广体胖,故君子必诚qíyì。 其意。 suǒ wèi xiū shēn zài zhèng qíxīn zhě ,shēn 所谓修身在正其心者,身 yǒu suǒ fèn zhì zé bù dé qí zhèng ,yǒu suǒ kǒng 有所忿懥则不得其正,有所恐jù zébù dé qí zhèng ,yǒu suǒ hào lèzébù dé 惧则不得其正,有所好乐则不得qí zhèng ,yǒu suǒ yōu huàn zé bù dé qí zhèng 。 其正,有所忧患则不得其正。xīn bùzài yān ,shì ér bú jiàn ,tīng ér bùwén 心不在焉,视而不见,听而不闻,shíér bù zhī qí wèi ,cǐ wèi xiū shēn zài zhèng ,食而不知其味,此谓修身在正 qíxīn 。 其心。 suǒ wèi qí qí jiā zài xiū qíshēn zhě ,rén , 所谓齐其家在修其身者,人, zhī qísuǒ qīn ài ér pìyān ,zhī qísuǒ jiàn è 之其所亲爱而辟焉,之其所贱恶 ér pìyān ,zhī qísuǒ jìng wèi ér pìyān ,zhī 而辟焉,之其所敬畏而辟焉,之qísuǒ āi jīn ér pìyān ,zhī qísuǒ áo duò ér 其所哀矜而辟焉,之其所敖惰而pìyān ,gù hǎo ér zhī qí è ,èér zhī qí měi zhě 辟焉,故好而知其恶,恶而知其美者,tiān xià xiān yǐ 。gùyàn yǒu zhī yuē :“rén ,天下鲜矣。故谚有之曰:“人mòzhī qí zǐ zhī è,mò zhī qí miáo zhī shuò 。 莫之其子之恶,莫知其苗之硕。”cǐ wèi shēn bùxiū ,bù kě yǐ qí qí jiā 。 ”此谓身不修,不可以齐其家。 suǒ wèi zhì guó bì qí qí jiā zhě ,qí jiā bù 所谓治国必齐其家者,其家不 kě jiào ,ér néng jiào rén zhě wúzhī 。gùjūn 可教,而能教人者无之。故君zǐ bù chū jiā ér chéng jiào yúguó。xiào zhě 子不出家而成教于国。孝者 ,suǒ yǐ shì jūn yě ;dìzhě ,suǒ yǐ shì cháng yě ,所以事君也;弟者,所以事长也 ;cí zhě ,suǒ yǐ shǐ zhòng yě 。kāng gào yuē :“ ;慈者,所以使众也。康诰曰:“ rú bǎo chì zǐ 。”xīn chéng qiú zhī ,suī bù zhōng 如保赤子。”心诚求之,虽不中,bùyuǎn yǐ 。wèi yǒu xué yǎng zǐ ér hòu jià zhě ,不远矣。未有学养子而后嫁者yě 。yī jiā rén ,yī guóxīng rén ;yī jiā ràng 也。一家仁,一国兴仁;一家让,yī guóxīng ràng ;yī rén tān lì ,yī guózuòluàn ,一国兴让;一人贪戾,一国作乱 ,qíjī rú cǐ 。cǐ wèi yī yán fèn shì,yī rén dìng ,其机如此。此谓一言偾事,一人定 guó。yáo shùn lǜ tiān xià yǐ rén ,ér mín cóng 国。尧舜率天下以仁,而民从zhī ;jié zhòu lǜ tiān xià yǐ bào ,ér mín cóng 之;桀纣率天下以暴,而民从 zhī 。qísuǒ lìng ,fǎn qí suǒ hào ,ér mín bù cóng 之。其所令,反其所好,而民不从 。shìgùjūn zǐ yǒu zhū jǐ ér hòu qiú zhū rén 。是故君子有诸己而后求诸人,wúzhū jǐ ér hòu fēi zhū rén 。suǒ cáng hū shēn ,无诸己而后非诸人。所藏乎身bùshù,ér néng yù zhū rén zhě ,wèi zhī yǒu yě 不恕,而能喻诸人者,未之有也。gùzhì guó zài qí qí jiā 。 。故治国在齐其家。 shī yún :“táo zhī yāo yāo ,qí yèzhēn zhēn 诗云:“桃之夭夭,其叶蓁蓁 ,zhī zǐ yú guī ,yíqí jiā rén 。”yí qí jiā rén ,之子于归,宜其家人。”宜其家人ér hòu kě yǐ jiào guó rén 。shī yún :“yí xiōng 而后可以教国人。诗云:“宜兄yídì。”yí xiōng yídì,ér hòu kě yǐ jiào guó 宜弟。”宜兄宜弟,而后可以教国rén 。shī yún :“qíyíbù tè,zhèng shì sì guó 人。诗云:“其仪不忒,正是四国。”qí wéi fù zǐ xiōng dì zú fǎ ,ér hòu mín fǎ 。”其为父子兄弟足法,而后民法zhī yě 。cǐ wèi zhì guó zài qí qí jiā 。 之也。此谓治国在齐其家。 suǒ wèi píng tiān xià zài zhì qíguó zhě ,shàng 所谓平天下在治其国者,上lǎo lǎo ér mín xīng xiào ,shàng cháng cháng ér 老老而民兴孝,上长长而mín xīng dì ,shàng xù gū ér mín bùbèi ,shì yǐ 民兴弟,上恤孤而民不倍,是以jūn zǐ yǒu qiè jǔ zhī dào yě 。suǒ è yú shàng 君子有挈矩之道也。所恶于上 ,wú yǐ shǐ xià ;suǒ è yúxià,wú yǐ shì shàng ,毋以使下;所恶于下,毋以事上;suǒ è yúqián ,wú yǐ xiān hòu ;suǒ è yúhòu , ;所恶于前,毋以先后;所恶于后, wú yǐ cóng qián ;suǒ è yúyòu ,wú yǐ jiāo yúzuǒ 毋以从前;所恶于右,毋以交于左 ;suǒ è yúzuǒ ,wú yǐ jiāo yúyòu ,cǐ zhī wèi qiè ;所恶于左,毋以交于右,此之谓挈 jǔ zhī dào 。shī yún :“lè zhī jūn zǐ ,mín zhī 矩之道。诗云:“乐只君子,民之fǔ mǔ 。”mín zhī suǒ hào hǎo zhī ,mín zhī suǒ 父母。”民之所好好之,民之所è wùzhī ,cǐ zhī wèi mín zhī fǔ mǔ 。shī yún : 恶恶之,此之谓民之父母。诗云:“jiébǐ nán shān ,wéi shíyán yán ,hè hè shī “节彼南山,维石岩岩,赫赫师 yǐn ,mín jù ěr zhān 。”yǒu guó zhě bù kě yǐ bù 尹,民具尔瞻。”有国者不可以不shèn ,pìzéwéi tiān xià lù yǐ 。 ?慎,辟则为天下戮矣。 shī yún :“yīn zhī wèi sàng shī ,kè pèi shàng 诗云:“殷之未丧师,克配上 dì,yíjiān yú yīn ,jùn mìng bùyì。”dào de 帝,仪监于殷,峻命不易。”道得 zhòng zéde guó,shī zhòng zé shī guó 。shìgù 众则得国,失众则失国。是故jūn zǐ xiān shèn hū dé,yǒu dé cǐ yǒu rén ,yǒu 君子先慎乎德,有德此有人,有rén cǐ yǒu tǔ ,yǒu tǔ cǐ yǒu cái ,yǒu cái cǐ yǒu 人此有土,有土此有财,有财此有 yòng 。dé zhě běn yě ,cái zhě mò yě 。wài běn ?用。德者本也,财者末也。外本nèi mò,zhēng mín shī duó ,shìgùcái jù zé mín 内末,争民施夺,是故财聚则民sàn ,cái sàn zé mín jù。shìgùyán bèi ér chū 散,财散则民聚。是故言悖而出zhě ,yì bèi ér rù;huò bèi ér rù zhě ,yì bèi ér 者,亦悖而入;货悖而入者,亦悖而 chū 。kāng gào yuē :“wéi mìng bù yúcháng 。”出。康诰曰:“唯命不于常。”dào shàn zéde zhī ,bùshàn zé shī zhī yǐ 。chǔ 道善则得之,不善则失之矣。楚shū yuē :“chǔ guó wúyǐ wéi bǎo ,wéi shàn yǐ 书曰:“楚国无以为宝,惟善以 wéi bǎo 。”jiù fàn yuē :“wáng rén wúyǐ wéi 为宝。”舅犯曰:“ 亡人无以为 bǎo ,rén qīn wéi bǎo 。”qín shì yuē :“ruòyǒu 宝,仁亲为宝。”秦誓曰:“若有yí gèchén ,duàn duàn xī ,wútā jì ,qíxīn xiū 一个臣,断断兮,无他技,其心休xiū yān ,qí wèi yǒu róng yān 。rén zhī yǒu jì 休焉,其为有容焉。人之有技,ruò jǐ yǒu zhī ;rén zhī yàn shèng ,qíxīn hǎo ,若己有之;人之彦圣,其心好zhī ,bùchìruòzìqíkǒu chū 。shí néng róng 之,不啻若自其口出。实能容zhī ,yǐ néng bǎo wǒ zǐ sūn lí mín ,shàng yì yǒu 之,以能保我子孙黎民,尚亦有lì zāi !rén zhī yǒu jì mào jí yǐ èzhī ,rén zhī 利哉!人之有技瑁嫉以恶之,人之yàn shèng ,ér wéi zhī bǐ bù tōng 。shí bù néng 彦圣,而违之俾不通。实不能róng ,yǐ bù néng bǎo wǒ zǐ sūn lí mín ,yì yuē ?容,以不能保我子孙黎民,亦曰dài zāi !”wéi rén rén fàng liú zhī ,bèng zhū 殆哉!”唯仁人放流之,迸诸 sì yí,bù yǔ zhōng guótóng 。cǐ wèi wéi rén rén 四夷,不与中国同。此谓唯仁人wéi néng ài rén ,néng èrén 。jiàn xián ér bù 为能爱人,能恶人。见贤而不néng jǔ ,jǔ ér bù néng xiān ,mìng yě 。jiàn bù?能举,举而不能先,命也。见不shàn ér bù néng tuì,tuì ér bù néng sù,guòyě ?善而不能退,退而不能速,过也。hǎo rén zhī suǒ è,èrén zhī suǒ hào ,shì wèi 。好人之所恶,恶人之所好,是谓fúrén zhī xìng ,zāi bì dǎi fū shēn 。shìgùjūn 拂人之性,灾必逮夫身。是故君zǐ yǒu dàdào ,bì zhōng xìn yǐ de zhī ,jiāo tài 子有大道,必忠信以得之,骄泰yǐ shī zhī 。shēng cái yǒu dàdào ,shēng zhī zhě 以失之。生财有大道,生之者zhòng ,shízhī zhě guǎ ,wéi zhī zhě jí ,yòng zhī 众,食之者寡,为之者疾,用之 zhě shū ,zé cái héng zú yǐ 。rén zhě yǐ cái fā 者舒,则财恒足矣。仁者以财发shēn ,bùrén zhě yǐ shēn fā cái 。wèi yǒu shàng ?身,不仁者以身发财。未有上hǎo rén ér xiàbù hào yì zhě yě ,wèi yǒu hào yì 好仁而下不好义者也,未有好义 qíshìbùzhōng zhě yě ,wèi yǒu fǔ kù cái fēi 其事不终者也,未有府库财非qícái zhě yě 。mèng xiàn zǐ yuē :“chùmǎ chéng 其财者也。孟献子曰:“畜马乘,bùcháyújī tún ;fá bīng zhī jiā ,bù chùniú ,不察于鸡豚;伐冰之家,不畜牛yáng ;bǎi shèng zhī jiā ,bù chùjù liǎn zhī chén ?羊;百乘之家,不畜聚敛之臣 。yǔ qí yǒu jù liǎn zhī chén ,níng yǒu dào chén 。与其有聚敛之臣,宁有盗臣。”cǐ wèi guó bùyǐ lì wéi lì,yǐ yì wéi lì yě 。”此谓国不以利为利,以义为利也。cháng guójiā ér wù cái yòng zhě ,bì zì xiǎo 。长国家而务财用者,必自小rén yǐ 。bǐ wéi shàn zhī ,xiǎo rén zhī shǐ wèi 人矣。彼为善之,小人之使为guójiā ,zī hài bìng zhì ,suī yǒu shàn zhě ,yì 国家,菑害并至,虽有善者,亦 wúrú zhī hé yǐ 。cǐ wèi guó jiā bù yǐ lì wéi 无如之何矣。此谓国家不以利为 lì,yǐ yì wéi lì yě 。 利,以义为利也。